top of page
​

Dünyanın siyasi tarihini; feodal devletler, imparatorluklar, milli devletler ve nihayet uluslararası örgütler dönemi şeklinde özetlemek mümkündür. Konuları itibariyle iktisadi, siyasi, askeri ve kültürel amaçlı, kapsamı itibariyle de bölgesel ve küresel boyutta faaliyet gösteren uluslararası örgütlerin, 20. yüzyıla tam manasıyla damgasını vurduğunu ve içinde bulunduğumuz 21. yüzyılda da aynı etkinliklerinin artarak devam ettiğini görmekteyiz.

 

Dünyadaki siyasi yapılanmanın “Bütünleş-Dağıl-Bütünleş” şeklinde gerçekleştiğini söylemek mümkündür. Bu itibarla uluslararası örgütlerin, dağılan imparatorlukların ve sona eren sömürgeciliğin ardından güç kaybına uğrayan sanayileşmiş ülkeler tarafından kuruldukları görülmektedir.

 

Dolayısıyla geçtiğimiz yüzyılı, bu günü ve geleceği anlayabilmek; küresel ve bölgesel ölçekte etkin olan IMF, Dünya Bankası, WTO, BM, AB, ECO ve KEİ gibi örgütleri tanımadan ve bunların ürettiği politikaların ülke grupları üzerine etkilerini görmeden mümkün değildir. İlgili kaygılarla hazırlanan bu kitapta; küre üzerindeki iktisadi örgütlerin kuruluş amaçlarını, çalışma metotlarını, politikalarını ve bu politikaların azgelişmiş ülkelere yansımalarını bulmanız mümkündür.

Uluslararası İktisadi Örgütler
ve Az Gelişmiş Ülkeler

ÖNSÖZ

​

Örgütlenme, insanoğlu için esasta tek amaca dayanır. O da güvenliktir. Bu çerçevede gerek devletler, gerekse uluslararası kuruluşlar şeklinde örgütlenmeye gitmek, hep daha güçlü olabilme ve böylece kendisine ait güvenli ortamı genişletme kaygısına dayanmaktadır.

 

Özellikle son yüzyılda imparatorlukların dağılması ve açıktan sömürgenin nispeten sona ermesiyle zengin ülkelerin, ortaya çıkan otorite boşluğunu uluslararası örgütlerle telafi etmeye çalıştıklarına şahit olunmaktadır. Bundan dolayı, son yüzyıla ait uluslararası ilişkileri anlayabilmek büyük ölçüde var olan uluslararası kuruluşları tanımakla mümkündür.

 

Çünkü bugünkü dünyada uygulanan uluslararası bütün politikalarla, ülkelerin millî siyaset olarak yürüttüğü; ekonomik kültürel, siyasi ve askerî politikalar doğrudan veya dolaylı olarak mutlaka bir uluslararası örgütle bağlantılıdır. Bu nedenle, gerek ülke içi, gerekse devletlerarası ilişkilere doğru bir anlam yükleyebilmek uluslararası kuruluşları tanımakla mümkün olacaktır.

 

Bu nedenle, uluslararası iktisadi kuruluşları konu alan bu çalışma; iktisat, uluslararası ticaret ve uluslararası ilişkiler vb. alanlarında öğrenim yapan öğrenciler, ders veren akademisyenler ve araştırmacılara yardımcı olması ümidiyle hazırlanmıştır.

 

Hata yapmamanın tek şartının hiçbir iş yapmamak olduğunu bildiğimiz hâlde, engin hoşgörünüze inanarak, hata yapma pahasına da olsa bu çalışmayı beğeninize sunmuş olduk. Eleştirilerinizi bizimle, beğenilerinizi dostlarınızla paylaşmanız temennisi ile…

İÇİNDEKİLER

 

Birinci Ayrım: ULUSLARARASI ÖRGÜT TEORİSİ

​

    I. Uluslararası Örgütlerin Doğuş Nedenleri

    II. Uluslararası İlişkiler ve Uluslararası Örgütler

    III. Uluslararası Örgütlerin Amaçları

    IV. Uluslararası Örgütlerde Üyelik

    V. Uluslararası Örgütlerin Sınıflandırılması

    VI. Küreselleşme ve Bölgeselleşme Bağlamında Uluslararası Örgütler

    VII. Uluslararası Örgütler ve Gelişme Olgusu

 

İkinci Ayrım: ULUSLARARASI İKTİSADİ BÜTÜNLEŞME TEORİSİ

    I. “Uluslararası İktisadi İşbirliği” Örgütleri

    II. Uluslararası İktisadi Bütünleşmeler

 

Üçüncü Ayrım: ULUSLARARASI MALİ VE FİNANSAL KURULUŞLAR

    I. Bretton Woods Konferansı ve Sonuçları

    II. Uluslararası Para Fonu (IMF)

    III. Dünya Bankası Grubu

    IV. Uluslararası Denkleştirme Bankası: (BIS)

    V. Azgelişmiş Ülkelerde “Sermaye” Algısı

    VI. Azgelişmiş Ülkeler ve Finansal Örgütler

 

Dördüncü Ayrım: ULUSLARARASI İKTİSADİ KURULUŞLAR

    I. Avrupa Birliği

    II. Tarife ve Ticaret Genel Antlaşması (GATT)

    III. Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ)

    IV. Uluslararası Ticaret Odası

    V. Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansları (UNCTAD)

    VI. Birleşmiş Milletler Kalkınma Ajansı (UNDP)

    VII. Birleşmiş Milletler Sanayi ve Kalkınma Örgütü (UNIDO)

 

Beşinci Ayrım: ULUSLARARASI ÖZEL İHTİSAS ÖRGÜTLERİ

    I. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)

    II. Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)

    III. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)

    IV. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA)

 

Altıncı Ayrım: ULUSLARARASI İKTİSADİ OLUŞUMLAR

    I. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD)

    II. G-8 (G-7) Ülkeleri

    III. G-20 Ülkeleri

    IV. DAVOS Toplantıları

    V. Dünya Sosyal Forumu

 

Yedinci Ayrım: TÜRKİYE’NİN ETKİN OLDUĞU ULUSLARARASI KURULUŞLAR

    I. Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü (KEİ)

    II. Kalkınma İçin Bölgesel İşbirliği (RCD)

    III. Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT)

    IV. İslam Konferansı Örgütü

    V. İslam Ülkeleri Teşkilatı Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimî Komitesi (İSEDAK)

    VI. Uluslararası Örgütler, Küreselleşme ve Türkiye

bottom of page